Маніхейства, н. э., древнеперсидское вучэнне аб няспынным
вайна паміж Дабром і Злом. Калі Сардэчна адмовілася ад
у бой з персамі ўступіла пераможнае Супрацьстаянне.
Эмброўз Бірс, "Слоўнік д'ябла"
Я
Кларенс Потэр ішоў па вуліцах Чарльстоне, Паўднёвая Караліна, як чалавек, які апынуўся ў горадзе, акупаваным ворагам. Менавіта так ён сябе і адчуваў. Было 5 сакавіка 1934 года, панядзелак. За дзень да гэтага Джэйк Физерстон з Партыі свабоды прынёс прысягу ў якасці прэзідэнта Канфедэратыўны штатаў Амерыкі.
"Я ведаў, што гэты сукін сын быў сукиным сынам даўжэй, чым хто-небудзь іншы", - прамармытаў Потэр. Гэта быў высокі, добра складзены мужчына гадоў пад сорак, у акулярах ён здаваўся больш мяккім, чым быў на самой справе. За гэтымі лінзамі - у нашы дні, да яго агіду, бифокальными - яго шэрыя вочы былі жорсткімі, халоднымі і насцярожанымі.
Упершыню ён сустрэў Физерстона, калі яны абодва служылі ў арміі Паўночнай Вірджыніі, ён - афіцэрам разведкі, а будучы прэзідэнт CSA - сяржантам артылерыі ў Першым Ричмондском гаубичном паліцу. Ужо тады ён зразумеў, што Физерстон - злы, злосны чалавек.
Джэйк таксама было аб чым гараваць; яго служба прадугледжвала павышэнне да афіцэрскага звання, але ён яго не атрымаў. Ён меў рацыю, кажучы, што ў яго начальніка, капітана Джэба Сцюарта III, быў целаахоўнік-негр, які таксама быў чырвоным паўстанцам. Пасля таго, як успыхнула паўстанне, Сцюарт дазволіў забіць сябе ў баі, замест таго, каб паўстаць перад вайсковым трыбуналам за абарону чарнаскурага чалавека. Яго бацька, генерал Джеб Сцюарт-малодшы, быў уплывовым чалавекам у Ваенным міністэрстве. Ён паклапаціўся аб тым, каб Физерстон ніколі не атрымаў павышэння да канца вайны.
"Ты адпомсціў яму, - падумаў Потэр, - а цяпер ён дамагаецца свайго - па ўсёй краіне".
Ён павярнуў за кут на Мантэгю-стрыт, бульвар дарагіх крам. На многіх з іх луналі сцягі ў гонар ўчорашняй інаўгурацыі. Большасць з тых, хто гэта зрабіў, неслі не толькі Зоркі і паласы, але і сцяг Партыі Свабоды, баявой сцяг Канфедэрацыі з перавернутымі кветкамі: чырвоны Андрэеўскі крыж з зоркай на сінім полі. Мала хто хацеў рызыкаваць наклікаць на сябе гнеў партыі. Прыхільнікі Партыі Свабоды праламалі нямала галоў за сваю пятнаццацігадовую барацьбу за ўладу. Што яны будуць рабіць цяпер, калі яна ў іх у руках?
Хлопец, які разбіраў багаж Донован - як мяркуецца, Донован - высвятляў гэта на ўласным горкім вопыце. Ён стаяў на тратуары, спрачаючыся з парай мускулістых маладых людзей у белых кашулях і штанах колеру арэхавага арэха: несумненна, прыхільнікі вечарынкі.
"Што з табой такое, ты, мяшок дзярма?" - закрычаў адзін з іх. "Ты што, не любіш сваю краіну?"
"Я магу паказаць, як мне гэта падабаецца, любым зручным для мяне спосабам", - адказаў Донован. Гэта патрабавала мужнасці, паколькі ён быў маленькім і худым, яму было каля шасцідзесяці, і ён сутыкнуўся тварам да твару з двума мужчынамі ўдвая маладзейшы за яго, у кожнага ў руках былі доўгія, тоўстыя дубінкі.
Адзін з іх узмахнуў дубінкай. "Калі ты не пакажаш гэта належным чынам, мы выб'ем твае зубы з тваёй смярдзючай глоткі".
Паліцэйскі ў шэрай форме прагульваўся па вуліцы. - Афіцэр! - паклікаў мужчына з багажнага аддзялення, умольна працягваючы рукі.
Але паліцэйскі яму не дапамог. На левым лацкане пінжака ў хлопца быў эмаляваны значок з партыйным сцягам. Ён кіўнуў стойкім, сказаў: "Свабоду!" - і пайшоў сваёй дарогай.
"Ты бачыш, тупы вырадак?" - сказаў мацак з занесенай дубінкай. "Вось як ідуць справы. Табе лепш ісці, ці ты вельмі пашкадуеш. А цяпер, ты збіраешся купіць сабе сцяг і вывесіць яго, ці ты сапраўды пашкадуеш?"
Кларенс Потэр рысцой перасёк Мантэгю-стрыт, абагнаўшы пару "фордаў" з Злучаных Штатаў і пабудаваны канфэдэратамі "Бірмінгем". "Чаму б вам, хлопцы, не выбраць каго-небудзь вашага росту?" - ветліва сказаў ён, хаваючы акуляры ва ўнутраны кішэню твидового пінжака. Перад выбарамі ў яго была зламаная пара пар у бойках. Ён не хацеў страціць яшчэ адну.
Ўстойлівыя ўтаропіліся на яго так, нібы ён прыляцеў з Марса. Нарэшце, адзін з іх сказаў: "Чаму б табе не сунуць нос у чужыя справы, прыяцель? Такім чынам, ты яго не адчыніш ".
У звычайныя часы, у цывілізаваныя часы, натоўп людзей сабралася б, каб падтрымаць Потэра супраць хуліганаў. Але гэта былі хуліганы, чыя партыя толькі што выйграла выбары. Ён застаўся сам-насам з Донованом. Іншыя мужчыны на вуліцы спяшаліся міма, апусціўшы галовы і адводзячы вочы. Што б ні здарылася, яны не хацелі ў гэтым удзельнічаць.
Калі Потэр не выказаў ніякіх прыкмет знікнення, другі хуліган таксама падняў сваю дубінку. "Добра, прыдурак, ты сам напрасіўся, і я збіраюся аддаць яе табе", - сказаў ён.
Ён і яго сябар былі сапраўднымі галаварэзамі. Потэр не сумняваўся, што яны былі досыць адважныя. Падчас прэзідэнцкай кампаніі яны сутыкнуліся б з больш жорсткімі супернікамі, чым пажылы мужчына, кіраўнік крамай багажу. Але яны ведалі толькі тое, што ведалі грамілы. Яны былі недастаткова дарослымі, каб удзельнічаць у вайне.
Так і было. Ён вучыўся ў экспертаў. Без папярэджання, не даючы зразумець поглядам або непатрэбным рухам, што ён збіраецца рабіць, ён накінуўся і штурхнуў бліжэйшага ў пахвіну. Іншы закрычаў і узмахнуў дубінкай. Яна прасвістала над галавой Потэра. Ён ударыў асілка пад лыжачкай. З яго выбілі дух, мужчына сагнуўся, як і яго сябар. Адзіная розніца заключалася ў тым, што ён сціскаў іншую частку сябе.
Потэр не верыў, што можна марнаваць сумленную барацьбу на сябраў Партыі Свабоды. Яны б не зрабілі гэтага дзеля яго. Ён ударыў кожнага з іх па твары. Адзін яшчэ крыху супраціўляўся і паспрабаваў схапіць яго за нагу. Ён наступіў хлопцу на руку. Косткі пальцаў хруснулі пад яго падэшвай. Здаравяка завыў па-воўчаму. Потэр зноў ударыў яго нагой у твар, на ўсялякі выпадак.
Затым ён падняў сваю мяккую капялюш, якая зляцела падчас бойкі, і зноў надзеў яе на галаву. Ён дастаў акуляры з унутранай кішэні. Свет зноў здабыў вострыя грані, калі ён зноў паставіў іх на нос.
Ён працягнуў фетравы капялюш Доновану, які ўтаропіўся на яго вялізнымі вачыма. "Вы павінны выкінуць гэты смецце ў канаву", - сказаў ён, паказваючы на сябраў Партыі свабоды. Той, каго ён двойчы штурхнуў, ляжаў нерухома. Яго нос ужо ніколі не будзе ранейшым. Іншы курчыўся, стагнаў і трымаўся за сябе так, што гэта было б непрыстойна, калі б не было так відавочна напоўнена болем.
- Хто ты, чорт вазьмі, такое? Доновану давялося паўтарыць двойчы, перш чым ён змог вымавіць хоць слова.
"Табе не абавязкова гэта ведаць". Служба ў выведцы навучыла Потэра не казаць больш, чым неабходна. Ніколі нельга было прадбачыць, калі твой доўгі рот зноў пачне пераследваць цябе. Праца прыватным дэтэктывам, якой ён займаўся пасля вайны, толькі ўзмацніла засвоеная ўрок.
"Але ..." Мужчына старэй ўсё яшчэ разявіў рот. "Ты звяртаўся з гэтымі панкамі, як з нікчэмнасцю".
"Яны нішто, горшы выгляд нікчэмнасці". Потэр зноў закрануў палёў сваёй капелюшы. "Убачымся". Ён хуткім крокам пайшоў. Гэты паліцэйскі мог вярнуцца. Нават калі ён гэтага не зробіць, могуць з'явіцца новыя ўстойлівыя воіны. У многіх з іх былі пісталеты. У Потэра таксама быў адзін, але ён не хацеў мець нічога агульнага з перастрэлкай. Ты не мог спадзявацца перахітрыць кулю.
Ён хутка завярнуў за некалькі паваротаў, наўздагад паварочваючы направа або налева. Хвілін праз пяць ці каля таго ён вырашыў, што непрыемнасці мінулі, і прытармазіў, каб агледзецца і зразумець, дзе знаходзіцца. Прайшоўшы некалькі кварталаў, ён спусціўся на некалькі прыступак ніжэй па сацыяльнай лесвіцы. Гэта быў раён салуноў і крам патрыманых рэчаў, прадуктовых крам з адарванымі сеткаватымі дзвярамі і шматкватэрных дамоў, якія былі прыгожымі месцамі на мяжы стагоддзяў.
Гэта быў таксама раён, дзе луналі сцягі Партыі Свабоды без чыйго-небудзь прызыву або прымусу. Менавіта з такога раёна адбываліся ўстойлівыя людзі; вечарынка прапаноўвала ім выратаванне ад адчаю і непатрэбнасьці, якія ў адваротным выпадку маглі б паглынуць іх жыцця. Па ўзважанага думку Кларенса Потэра, гэта быў раён, поўны праклятых дурняў.
Ён спешна сышоў, накіроўваючыся на ўсход, да гавані. Там ён павінен быў сустрэцца з паліцыянтам дэтэктывам; у хлопца былі навіны аб крадзяжы са склада, якія ён мог перадаць - за пэўную плату. Потэр таксама сее-што падкормлівалі яго на працягу многіх гадоў; такі баланс, карысны для абодвух бакоў, дазваляў выраўнавацца.
"Кларенс!" Крык прымусіў Потэра спыніцца і азірнуцца.
"Джэк Деламот!" - усклікнуў ён, яшчэ больш узрадаваны такой нечаканасцю. "Як справы? Я не бачыў цябе шмат гадоў. Я думаў, ты памёр. Чым ты займаўся ўвесь гэты час?"
Деламот спяшаўся да яго па вуліцы, працягваючы руку і шырока ўсміхаючыся. Гэта быў буйны, светлавалосы, сімпатычны мужчына прыкладна ўзросту Потэра. Цяпер яго жывот стаў больш, а валасы на скронях, пасівелі і парадзелі, чым былі, калі яны з Потэрам размаўлялі. "Не занадта шмат", - адказаў ён. "Цяпер я займаюся тэкстыльным бізнесам. Пажаніліся шэсць гадоў таму - няма, ужо сем. У нас з Бетси ёсць хлопчык і дзяўчынка. А як наконт цябе?"
"Усё яшчэ халасты", - сказаў Потэр, паціскаючы плячыма. "Усё яшчэ соваю нос у справы іншых людзей - часам літаральна. Я не моцна змяніўся. Калі ты..." Яго голас заціх. Деламот быў апрануты ў прыгожы касцюм у клетку. На яго левым лацкане зіхацеў на сонца значок Партыі Свабоды. "Я не чакаў, што з усіх людзей менавіта ты пяройдзеш на іншы бок, Джэк. Раней ты лаяў Джэйка Физерстона так жа часта, як і я ".
"Калі ты не согнешься пад парывам ветру, ён зломіць цябе". Деламот таксама паціснуў плячыма. "Яны падымаліся доўгі час, і цяпер яны ўнутры. Ці павінен я прыкінуцца, што виги перамаглі на выбарах? Ён фыркнуў. "Наўрад ці!"
У такім выглядзе гэта гучала дастаткова разумна. Потэр сказаў: "Я толькі што бачыў, як пара прыхільнікаў Партыі Свабоды рыхтаваліся збіць ўладальніка крамы, таму што ён не хацеў падымаць іх сцяг. Як табе гэта падабаецца? Ён маўчаў пра тое, што зрабіў з устойлівымі.
"Нельга прыгатаваць амлет, не разбіўшы яек", - адказаў Деламот. "Я сапраўды думаю, што яны паставяць нас на ногі. Больш ніхто не паставіць".... "Куды ты ідзеш?" Я хачу пазнаць твой адрас, пагаварыць аб старых часах.
"Я ёсць у тэлефоннай кнізе", - сказаў Потэр, якога там не было. "Прабач, Джэк. Я спазняюся". Ён паспяшаўся прэч, спадзеючыся, што Деламот не пабяжыць за ім. Да яго вялізнага аблягчэнні, суразмоўца гэтага не зрабіў. Кларенса ледзь не вырвала. Яго сябар - не, яго былы сябар - без сумневу, лічыў сябе практычным чалавекам. Потэр думаў аб ім і аб усіх іншых "практычных" людзей, подлизывающихся да прыяцелям Физерстона цяпер, калі яны былі ва ўладзе, як аб зграя сукиных сыноў.
Ён пазнаёміўся з дэтэктывам ў партовым салуне, дзе маракі з тузінам розных акцэнтаў напіваліся так хутка, як толькі маглі. Колдуэлл Таббс быў маленькім чалавечкам з самымі халоднымі чорнымі вачыма, якія Потэр калі-небудзь бачыў. "Госпадзе Ісусе, мяне наогул не павінна было тут быць", - сказаў ён, калі Потэр сеў на зэдлік побач з ім. "Я нічога не магу табе сказаць. Гэта варта маёй задніцы, калі я гэта зраблю".
Ён ужо спяваў гэтую песню раней. Потэр паказаў яму некалькі карычневых банкнот - асцярожна, каб ніхто іншы іх не ўбачыў. "Я магу быць пераканаўчым", - прамармытаў ён, як быццам спрабаваў спакусіць прыгожую дзяўчыну, а не выродлівага паліцэйскага.
Але Таббс паківаў галавой. - Нават за гэта.
"Што?" Цяпер Потэр быў шчыра здзіўлены. "Чаму не, чорт вазьмі?"
- Таму што гэта будзе каштаваць майго значка, калі мяне зловяць за размовай з табой, вось чаму. Бывай, прыяцель, і я сур'ёзна. Калі ты паспрабуеш звязацца са мной з гэтага моманту, я ніколі пра цябе не чуў. Ты ў спісе, Потэр, і гэта дерьмовый спіс. Я б на тваім месцы перарэзаў сабе горла прама зараз, пазбавіўшы ўсіх астатніх ад лішніх клопатаў. Ён насунуў на вочы капялюш назад на лысую галаву і валюхаста выйшаў з салуне.
Кларенс Потэр глядзеў яму ўслед. Ён ведаў, што Партыя Свабоды ведала, як упарта ён змагаўся з гэтым, і як доўга. І ён ведаў, што Партыя помсціла апанентам. Але ён ніяк не чакаў, што расследаванне будзе такім хуткім і дбайным. Ён замовіў віскі, разважаючы, як цяпер раскрыць гэта справа аб крадзяжы.
Пражыўшы ўсё жыццё ў Таледа, Чэстэр Марцін па-ранейшаму не верыў, нягледзячы на некалькі месяцаў у Лос-Анджэлесе. Справа была не толькі ў надвор'і, хоць гэта шмат у чым дапамагло. Яны з Рытай перажылі зіму без снегу. Яны перажылі зіму, калі ім амаль ніколі не патрабавалася нічога цяжэй швэдры, і палову часу яны заставаліся ў кашулях з кароткімі рукавамі.
Але гэта была толькі частка ўсяго. Таледа быў тым, чым ён быў. Ён быў тым, чым быў усё сорак з лішнім гадоў жыцця Чэстару і пятнаццаць ці дваццаць гадоў да гэтага. Гэта таксама працягвала б заставацца тым жа старым справай.
Не Лос-Анджэлес. Гэта месца знаходзілася ў пастаянным працэсе станаўлення. Да вайны тут не было нічога асаблівага. Але новы акведук, росквіт кінематографа і добры порт прывялі да таго, што сюды лінуў паток людзей. Людзям, якія працавалі ў кіно, у порце і на фабрыках, дзякуючы акведук былі патрэбныя месцы для жылля і людзі, якія прадавалі ім рэчы. Прыходзіла ўсё больш людзей, якія будавалі ім дома і прадавалі прадукты, аўтамабілі, кніжныя шафы і пральныя машыны. Затым ім спатрэбілася...
Честеру прыйшлося прайсці амаль паўмілі, каб дабрацца да бліжэйшай тралейбусным прыпынку. Яму гэта не спадабалася, хоць тут было не так нязручна, як у толедскую мяцеліца. Аднак ён мог зразумець, чаму ўсё працуе так, як працуе. Лос-Анджэлес разросся так, як не было ні ў адным ўсходнім горадзе. Сетка тралейбусаў павінна была быць альбо грубай, альбо надзвычай дарагі. Здавалася, ніхто не быў гатовы плаціць за шчыльную сетку, таму людзі здавольваліся грубай.
На пальме заспяваў здзекуецца. Марцін выпусціў у яго колца дыму. Яно адляцела прэч, бліснуўшы белымі палосамі на крылах. Здзекліва крыкнула сойка на даху. Гэта была не блакітная сойка, як тыя, якіх ён заўсёды ведаў; у яе не было грэбня, а пёры былі больш бледна-блакітнымі. Людзі называлі птушак хмызняковымі сойками. Яны былі такімі ж цікаўнымі і разумнымі, як усе сойкі, якіх ён ведаў на Ўсходзе. Калібры з ярка-чырвонай галавой вісела ў паветры, лаючы сойку: чып-чып-чып. Калібры жылі тут круглы год. Калі не з-за гэтага месца здавалася трапічным, то з-за чаго?
Спяшаючыся да тралейбуснага прыпынку, Марцін раздушыў цыгарэту чаравіком. Нейкі рух, уловленное краем вочы, прымусіла яго павярнуць галаву і паглядзець праз плячо. Мужчына ў бруднай, паношанай вопратцы выскачыў з дзвярнога праёму, каб выпрасіць недакурак. Магчыма, тут усё было лепш, чым у шматлікіх іншых месцах, але гэта не рабіла іх ідэальнымі або нават вельмі добрымі.
Некаторыя з васьмі ці дзесяці чалавек, якія чакалі на прыпынку тралейбуса, збіраліся на працу. Некаторыя шукалі працу. Чэстэр не ведаў, як ён мог вызначыць, хто ёсць хто, але думаў, што мог. Пара, як і ён, несла скрыні з інструментамі. Астатнія? Што-то у іх паставе, што-то ў іх вачах... Ён ведаў, як трымаюцца беспрацоўныя. Ён правёў некалькі месяцаў без працы пасля таго, як сталеліцейны завод звольніў яго, і ён быў адным з шчасліўчыкаў. З 1929 года больш чым некалькі чалавек шукалі працу.
Каляска з ляскам пад'ехала. Яна была пафарбаваная ў сонечна-жоўты колер, у адрозненне ад цьмяна-зялёных, на якіх ён ездзіў у Таледа. Мяркуючы па тым, як яны выглядалі, іх можна было прыняць за вайсковыя. Не гэтую. Калі вы садзіліся ў тралейбус Лос-Анджэлеса, вы адчувалі, што едзеце з шыкам. Яго пяціцэнтавік і два пені з грукатам зваліліся ў скрынку для аплаты праезду. "Перакладзіце, калі ласка", - сказаў ён, і тележник працягнуў яму доўгую вузкую палоску паперы з пячаткай. Ён сунуў яе ў нагрудную кішэню камбінезона.
Ён паехаў на тралейбусе на поўдзень па Цэнтральнай да Махал-авеню, затым скарыстаўся перасадкай, каб перасесці ў іншы тралейбус і адправіцца на захад, у прыгарад пад назвай Гардена. Як і многія прыгарады Лос-Анджэлеса, гэта быў напалову фермерскі гарадок. Фігавым сады, градкі з клубніцамі і непазбежныя апельсінавыя дрэвы чаргаваліся з жылымі кварталамі. Ён сышоў на Вестэрн, затым паехаў на поўдзень, да 147-й вуліцы, на шэнкс-марэ.
Там, дзе раней быў фігавы сад, узводзіліся дамы. Фігавым дрэвы былі паваленыя ў страшнай спешцы. Чэстэр падазраваў, што многія з іх прарастуць зноў, і іх карані заберутся у трубы і доўгія гады будуць трымаць вадаправодчыкаў далей ад бясплатных сталовых. Гэта яго не хвалявала. Ўзвядзенне дамоў было.
Ён памахаў свайму брыгадзіру. - Добрай раніцы, Мардэхай.
- Добрай раніцы, Чэстэр. Брыгадзір памахаў у адказ. Гэта быў дзіўны жэст; ён страціў пару пальцаў на правай руцэ ў выніку няшчаснага выпадку на ферме ў дзяцінстве. Але ён мог зрабіць з інструментамі трыма пальцамі больш, чым большасць мужчын пяццю. Ён правёў гады на флоце, перш чым вярнуцца ў грамадзянскі мір. Цяпер яму павінна было быць каля шасцідзесяці, але ён валодаў энергіяй значна больш маладога чалавека.
"Прывітанне, Джо. Добрай раніцы, Фрэд. Як справы, Хасэ? Як справы, Вирджил?" Марцін кіўнуў іншым будаўнікам, якія як раз прыступалі да дзённай працы.
- Як справы, Чэстэр? - Спытаў Фрэд, а затым дадаў: - Глядзі, вунь ідзе Душан. Хутка займіся справай, каб ён не змог ўцягнуць цябе ў картачную гульню.
"Што скажаш, Душан?" Патэлефанаваў Чэстэр.
Душан кіўнуў у адказ. "Як справы?" спытаў ён па-ангельску з гарлавым акцэнтам. Ён быў родам з нейкага славянскага кутка Аўстра-Венгерскай імперыі; яго прозвішча амаль цалкам складалася з зычных. І папярэджанне Фрэда было праўдай. Душан падрыхтаваў так сабе канструктар (соус яму спадабаўся больш, чым мог бы быць, і ён не папрацаваў захаваць гэта ў сакрэце), але тое, у чым ён не змог пераканаць калоду карт, не змог зрабіць ніхто. Чэстэр мог бы паспрачацца, што ён зарабіў больш грошай, гуляючы ў азартныя гульні, чым з дапамогай малатка, пілы і адвёрткі.
"Давайце, хлопцы. Хопіць балбатні", - сказаў Мардэхай. "Пара заслужыць тое, што яны нам плацяць".
Ён быў не з тых брыгадзіраў, якія сядзяць склаўшы рукі, папіваючы каву і крычучы на людзей, якія робяць тое, што яму не падабаецца. Ён працаваў так жа старанна, як і любы з тых, кім ён камандаваў, - магчыма, і яшчэ больш старанна. Калі вы не маглі працаваць на Мордехая, вы, верагодна, не змаглі б працаваць ні на каго.
Прыбіваючы кроквы да канька даху, Чэстэр павярнуўся да Хасэ, які рабіў тое ж самае з іншага боку. "Ведаеш, каго мне нагадвае Мардэхай?" ён сказаў.
- Раскажы мне, - папрасіў Хасэ. Яго англійская быў толькі крыху лепш, чым у Душана. Ён нарадзіўся ў Ніжняй Каліфорніі, на тэрыторыі Мексіканскай імперыі, і прыехаў на поўнач у пошуках працы дзе-то ў 1920-х гадах. Чэстэр не ведаў, замарочваўся ён юрыдычнымі фармальнасцямі. У любым выпадку, яму ўдалося працягваць ёсць пасля таго, як усе развалілася ў 29-м.
"Ты змагаўся на вайне?" - Спытаў яго Марцін.
"О, Сэм", - адказаў ён і злёгку засмяяўся. "Не думаю, што на той жа баку, што і ты".
- Не мае значэння, не для гэтага. З абодвух бакоў павінна было быць адно і тое ж. Калі б у цябе быў добры лейтэнант ці капітан, які сказаў бы: "Ідзі за мной!" - чорт вазьмі, ты мог бы зрабіць амаль усё, што заўгодна. Калі б у вас быў іншы тып ... Марцін тыцнуў вялікім пальцам правай рукі ў зямлю. "Мардэхай падобны на аднаго з тых добрых афіцэраў. Ён сам працуе як сукін сын, і ты ж не хочаш яго падвесці.
Іншы будаўнік крыху падумаў над гэтым, затым кіўнуў. "Es verdad", - сказаў ён, а затым: "Ты маеш рацыю". Ён зноў засмяяўся. "А зараз мы размаўляем, і мы не робім ніякай працы".
"Ніхто не працуе, усё гэта чортава час", - сказаў Чэстэр, але зноў пачаў забіваць цвікі. Справа была не толькі ў тым, што ён не хацеў падводзіць Мордехая. Ён таксама не хацеў влипать у непрыемнасці. Многія людзі хацелі атрымаць тую працу, якая была ў яго. Тут ён быў такой жа часткай гарадскога пралетарыяту, як і на сталеліцейным заводзе ў Таледа.
Уткнуўшы пару цвікоў, ён паківаў галавой. Тут ён быў большай часткай пралетарыяту, чым у Таледа. Сталеліцейны завод быў прафсаюзным цэхам; ён удзельнічаў у крывавых забастоўках пасля вайны, якія зрабілі яго прафсаюзам. Тут няма такога паняцця, як будаўнічы прафсаюз. Калі босам што-то ў цябе не падабалася, ты станавіўся гісторыяй. Старажытная гісторыя.
"Мы павінны што-то з гэтым зрабіць", - падумаў ён і раптам пашкадаваў, што на апошніх выбарах прагаласаваў за дэмакратаў, а не за сацыялістаў. Ён убіў наступны цвік у дошку, пастукаў па ім два ці тры разы, каб трывала замацаваць, і увагнаў яго дадому. Крыху больш чым праз шэсць месяцаў стаялі яшчэ адны выбары. Ён заўсёды мог вярнуцца да сацыялістаў.
Рыта паклала яму на вячэру сэндвіч з вяндлінай, трохі хатняга аўсянага печыва і яблык. Чорт вазьмі, Душан, напэўна, расклаў калоду карт за абедам. Па-чартоўску ўпэўнены, што ён знайшоў смактункоў, якія згулялі супраць яго. Чэстэр паківаў галавой, калі Душан паглядзеў у яго бок. Ён ведаў, калі той змагаўся за свой вагу. Двух урокаў для яго было дастаткова. Калі б у яго была хоць кропля здаровага сэнсу, хто-то павінен быў бы выканаць гэтую працу.
"Вернемся да гэтага", - сказаў Мардэхай роўна праз паўгадзіны. І зноў ён быў першым, хто падымаўся па лесвіцы.
У канцы дня ўсе рабочыя з усяго раёна выстраіліся ў чаргу, каб атрымаць сваю зарплату наяўнымі. Хлопец з пісталетам 45 калібра устаў за сталом скарбніка, каб перашкодзіць пераразмеркавання багацця. Казначэй ўручыў Честеру чатыры цяжкіх срэбных даляра. Яны надалі яго комбинезону прыемны, салідны вага, калі ён сунуў іх у кішэню. Тележные колы выкарыстоўваліся тут значна часцей, чым на Ўсходзе.
Ён дайшоў да тралейбуснага прыпынку, заплаціў за праезд, атрымаў перасадку і адправіўся назад у маленькі домік, які яны з Рытай здымалі на ўсход ад цэнтра горада. Па суседстве было поўна ўсходнееўрапейскіх габрэяў, з некалькімі мексіканцамі накшталт Хасэ для закваскі.
На зваротным шляху да дома худы хлопец прыкладна яго ўзросту, апрануты ў стары шэра-зялёны вайсковы плашч, якая разыйшлася па швах, працягнуў брудную руку і сказаў: "ці Не знойдзецца ў цябе десятицентовика, прыяцель?"
Чэстэр рэдка рабіў гэта да таго, як страціў працу ў Таледа. Цяпер ён разумеў, як жыла іншая палова. І цяпер, калі ён зноў працаваў, у яго ў кішэні былі десятицентовики, якія ён сапраўды мог выдаткаваць. "Трымай, прыяцель", - сказаў ён і працягнуў тощему мужчыну цыгарэту. "Ты разбіраешся ў плотницком справе? У Гардэне наймаюць будаўнікоў".
"Я магу забіць цвік. Я магу распілаваць дошку", - адказаў іншы хлопец.
"Я не мог зрабіць нічога большага, калі пачынаў", - адказаў Марцін.
"Можа быць, я спушчуся туды", - сказаў худы мужчына.
"Поспехі". Чэстэр пайшоў сваёй дарогай. Наступныя пару дзён ён будзе трымаць вуха востра, паглядзіць, ці не з'явіцца гэты хлопец і не паспрабуе знайсці працу. Калі ён гэтага не зробіць, няхай Марцін пракляты, калі дасць яму яшчэ адну падачку. Так, поспех адвярнулася ад многіх людзей. Але калі ты не спрабаваў устаць на ногі, ты таксама трымаў сябе ў руках.
- Прывітанне, сонейка! Паклікаў Чэстэр. - Што смачна пахне?
- Тушанае мяса, - адказала Рыта. Яна выйшла з кухні, каб пацалаваць яго. Яна была прыгожай брунэткай - у апошні час яшчэ прыгажэй, падумаў Чэстэр, таму што перастала стрыгчы валасы коратка і адпусціла іх, - у якой было некалькі лішніх фунтаў на сцёгнах. Яна працягнула: "Вядома, добра мець магчымасць часцей дазваляць сабе мяса".
"Я ведаю". Чэстэр сунуў руку ў кішэню. Сярэбраныя даляры і іншая дробязь прыемна бразнулі. "Неўзабаве мы зможам адправіць майму бацьку яшчэ адзін грашовы пераклад". Стывен Дуглас Марцін пазычыў Честеру і Рыце грошай на пераезд у Каліфорнію, хоць сам таксама страціў працу на сталеліцейным заводзе. Чэстэр вяртаў яму грошы патроху. Гэта была далёка не ўся дапамога, якую аказаў яму айцец, калі ён застаўся без працы, але гэта было тое, што ён мог зрабіць.
"Па аднаму дню за раз", - сказала Рыта, і Чэстэр кіўнуў.
"Рычманд!" - закрычаў кандуктар, калі цягнік пад'ехаў да станцыі. "Усё ў Рычманд! Сталіца Канфедэратыўны Штатаў Амерыкі і наступны дом Алімпійскіх гульняў! Рычманд!"
Эн Коллетон ўзяла з паліцы над сядзеннямі дарожную сумку і невялікі лёгкі чамадан. Яна была настроена на тры дні, якія, як яна разлічвала, прабудзе тут. Калі-то даўно яна падарожнічала з шыкам, з багажом, якога хапіла б на цэлую армію (пры ўмове, што яна хацела апранацца па апошняй парыжскай модзе), і з парай каляровых пакаёвак, каб усё было ў парадку.
Больш няма, толькі не пасля таго, як адна з тых каляровых служанак была непрыемна блізкая да таго, каб забіць яе на плантацыі Маршлендс. У нашы дні, калі Багністая мясцовасць каля Сэнт-Мэтьюза, Паўднёвая Караліна, усё яшчэ ўяўляла сабой руіны, Эн падарожнічала адна.
"У цягніку і па жыцці", - падумала яна. Услых тое, як яна сказала "Выбачайце", не магло азначаць нічога, акрамя "прэч адсюль, з майго шляху". Гэтага было б дастаткова для яе дэвізу. Яна была высокай светлавалосай жанчынай з рашучай хадой мужчыны. Калі на жоўтым і з'явіліся сівыя пасмы - у рэшце рэшт, ёй было бліжэй да пяцідзесяці, чым да сарака, - то бутэлечка з перакісам не дазволіла гэтага заўважыць. Яна выглядала маладзей сваіх гадоў, але недастаткова, каб адпавядаць ёй. У свае дваццаць з невялікім, нават у трыццаць, яна была дзіўна прыгожая і карысталася гэтым па максімуме. Цяпер "прыгожы" падышоў бы ёй больш, калі б яна не пагарджала гэта слова ў дачыненні да жанчыны.
"Выбачайце", - паўтарыла яна і амаль наступіла на спіну мужчыну, які, мяркуючы па вопратцы, быў барабаншчыкам, які ў апошні час не часта гуляў на барабанах. Ён павярнуўся і кінуў на яе непрыязны погляд. Адказнае ледзяное пагарда, якім яна стралой метнула ў яго свае блакітныя вочы, прымусіла яго паспешліва адвесці погляд, што-то мармычучы сабе пад нос і ківаючы галавой.
Большасці пасажыраў прыйшлося вярнуцца ў багажны вагон, каб забраць свае валізкі. У Эн было з сабой усе яе маёмасць. Яна паспяшалася са станцыі да стаянцы таксі перад ёй. - Гатэль "Форд", - сказала яна кіроўцу, чыя машына, "Бірмінгем" з пакамячаным левым крылом, стаяла першай у чарзе да кіёска.
"Так, мэм", - сказаў ён, дакрануўшыся пальцам да лакированному брыля сваёй фуражкі. "Дазвольце мне пакласці вашыя сумкі ў багажнік, і мы паедзем".
Гатэль Форда ўяўляў сабой велізарнае белае будынак, размешчанае прама праз Капіталійскую вуліцу ад Капіталійскім плошчы. Эн паспрабавала падлічыць, колькі разоў яна спынялася тут. Яна не магла; яна толькі ведала, што нумар быў вялікі. "Добры дзень, мэм", - сказаў каляровы швейцар. На ім была форма больш яркая і цудоўная, чым любая, выпушчаная Ваенным міністэрствам.
Эн зарэгістравалася, паднялася ў свой пакой і распакавала рэчы. Яна спусцілася ўніз і рана павячэрала - вирджинская вяндліна, яблычнае пюрэ і смажаны бульба з арэхавым пірагом з арэхамі на дэсерт, - затым вярнулася ў свой пакой, пачытала раман, пакуль не захацелася спаць (ён быў не вельмі смачны, таму яна хутка заснула), і легла спаць. Гэта было раней, чым яна заснула б дома. Гэта азначала, што на наступную раніцу яна прачнулася ў палове шостага. Яна была раззлаваная, але не занадта: гэта дало ёй магчымасць прыняць ванну і прывесці валасы ў парадак, перш чым спусціцца да сняданку.
Пасля сняданку яна выйшла ў вестыбюль, узяла адну з газет, што ляжалі на стале, і села чытаць яе. Яна нядоўга чытала, калі ў пакой увайшоў мужчына ў амаль, але не зусім форме канфедэрацыі. Эн адклала газету і паднялася на ногі.
- Міс Коллетон? - спытаў мужчына ў арэхавай уніформе.
Яна кіўнула. "Цалкам дакладна".
"Свабода!" - сказаў мужчына, а затым дадаў: "Пойдзем са мной, калі ласка".
Калі яны выйшлі за дзверы, швейцар - негр, не падобны на таго, што быў там напярэдадні, але апрануты ў такі ж маскарадны касцюм, - адхіснуўся ад прадстаўніка Партыі Свабоды ў простым карычневым касцюме. Суправаджалы, злёгку ўсміхаючыся, падвёў да Эн чакалі яе аўтамабілю. Ён ледзь не забыўся прытрымаць для яе дзверцы, але ў апошнюю хвіліну ўспомніў. Затым ён сеў за руль і з'ехаў.
Шэры дом - амерыканскія газеты да гэтага часу часам называлі яго Белым домам Канфедэрацыі - знаходзіўся недалёка ад вяршыні Шока-Хіл, на поўнач і ўсход ад плошчы Капітолія. Тэрыторыя была поўная мужчын у карычневай уніформе або белых кашулях і карычневых штанах: гвардзейцы Партыі свабоды і ўстойлівыя воіны. Эн выказала здагадку, што тут былі і афіцыйныя гвардзейцы Канфедэрацыі, але яна нікога не ўбачыла.
"Гэта міс Коллетон", - сказаў яе кіроўца, калі яны ўвайшлі ўнутр.
Сакратар ў прыёмнай - мужчына ў форме - выкрасліў яе імя з спісу. "У яе прызначаная сустрэча з прэзідэнтам у дзевяць. Чаму б вам не праводзіць яе прама ў пакой чакання? Гэта ўсяго на паўгадзіны.
"Добра", - сказаў ахоўнік з Партыі свабоды. "Прайдзіце сюды, мэм".
- Я ведаю дарогу ў пакой чакання. Я бывала тут раней. Эн пашкадавала, што ёй даводзіцца спрабаваць вырабіць ўражанне на чалавека, які не мае асаблівай значнасці. Ёй таксама хацелася, каб, паколькі яна спрабавала вырабіць на яго ўражанне, ёй гэта ўдалося. Але яго суровае поціск плячэй сведчыла аб тым, што яму ўсё роўна, жыла яна тут да заўчарашняга дня. Члены Партыі Свабоды могуць быць жахлівымі у сваёй мэтанакіраванасці.
Пакой побач з офісам прэзідэнта была ў яе поўным распараджэнні. "Вельмі дрэнна", - падумала яна; яна сустрэла там цікавых людзей. Без некалькіх хвілін дзевяць дзверы ў офіс адкрылася. Адтуль выйшаў худы, падобны на габрэя хлопец. Голас Джэйка Физерстона пераследваў яго: "Ты позаботишься аб тым, каб мы выклалі гэтую гісторыю па-свойму, праўда, Сол?"
"Вядома, містэр Фез... э-э, містэр Прэзідэнт", - адказаў мужчына. "Мы паклапоцімся пра гэта. Ні аб чым не турбуйцеся".
"З табой на чале я гэтага не раблю", - адказаў Физерстон.
Мужчына, выходзячы, прыўзняў сваю саламяны капялюш, вітаючы Эн. - Заходзь, - сказаў ён ёй. - Ты наступны.
"Дзякуй", - сказала Эн і падпарадкавалася. Убачыць Джэйка Физерстона за сталом, за якім да гэтага часу сядзелі толькі виги, было шокам. Яна па-мужчынску працягнула руку. - Віншую, спадар прэзідэнт.
Физерстон паціснуў ёй руку, аднаго кароткага поціску было дастаткова, каб паказаць, што ў яго ёсць сіла, якой ён не карыстаўся. - Вялікае вам дзякуй, міс Коллетон, - адказаў ён. Амаль кожны ў CSA ведаў яго голас па радыё і ў кінахроніцы. Пры асабістым зносінах ён вырабляў дадатковае ўражанне, нават калі прамаўляў усяго некалькі слоў. Ён паказаў на крэсла. "Сядай. Адчувай сябе як дома.
Эн сапраўды вёскі і скрыжавала лодыжкі. Яе постаць па-ранейшаму была падцягнутай. Погляд Физерстона слізгануў па яе нагах, але толькі на імгненне. Ён не быў аматарам спадніц. Ён гнаўся за ўладай, а не за жанчынамі. Цяпер яна ў яго была. Як і ўся краіна, яна задавалася пытаннем, што б ён з ёй зрабіў.
"Я мяркую, вы хочаце ведаць, чаму я папрасіў вас падняцца сюды", - сказаў ён з крывой усмешкай на яго доўгім, костлявом твары. Ён не быў прыгожы, ні ў якім звычайным сэнсе гэтага слова, але агонь, што гарэў у ім, выяўляўся досыць відавочна. Калі б ён хацеў жанчын, у яго маглі быць натоўпу.
Эн кіўнула. - Ведаю, так. Але я даведаюся, ці не так? Не думаю, што ты адправіш мяне назад у Паўднёвую Караліну, не сказаўшы мне.
"Няма. На самай справе, я наогул не збіраюся адправіць цябе назад у Паўднёвую Караліну", - сказаў Физерстон.
"І што ж... тады ты збіраешся са мной рабіць?" Эн ледзь не спытала, звяртаючыся да мяне. Калі-то даўно яна ўявіла, што можа кантраляваць яго, дамінаваць над ім, служыць лялькаводам, пакуль ён скача пад яе дудку. Многія людзі здзейснілі тую ж памылку: слабое суцяшэнне, але адзінае, якое ў яе было. Цяпер ён быў тым, хто трымаў у руках нітачкі, хто трымаў у руках усе нітачкі ў Канфедэратыўны Штатах. Эн ненавідзела падпарадкоўвацца любому завяшчанні, акрамя свайго ўласнага. Яна ненавідзела гэта, але не бачыла спосабу абыйсці гэта.
Яна паспрабавала не паказаць непрыемнага ўколу страху, які працяў яе. Аднойчы яна пакінула Партыю свабоды, калі яе надзеі былі на зыходзе. Калі Джэйк Физерстон хацеў адпомсціць, ён мог гэта зрабіць.
Яго ўсмешка стала шырэй, што азначала, што яна недастаткова добра схавала гэты непрыемны ўкол. Ён сапраўды адпомсціў. Ён абрынуў гэта на ўсіх, хто, па яго думку, калі-небудзь прычыніў яму зло. Ён таксама адчуваў гонар і задавальненне, прымаючы гэта. Але пасля таго, як ён дазволіў ёй некалькі секунд папацець, ён сказаў: "Перамовы па-французску?"
"Oui. Certainement, - аўтаматычна адказала Эн, хоць, мяркуючы па тым, як Физерстон прамаўляў гэтыя словы, сам ён не гаварыў па-французску. Яна вярнулася да ангельскай, каб спытаць: "Чаму ты хочаш гэта ведаць?"
"Як ты глядзіш на паездку ў гей-Пэри?" Физерстон спытаў у адказ. Не, ён наогул не гаварыў па-французску. Яна і не думала, што ён кажа. Ён не быў адукаваным чалавекам. Праніклівы? ТАК. Разумны? О, так. Адукаваны? Няма.